ელექტრომობილების ბაზარი საქართველოში: 2025 წლის შეჯამება და განვითარების ტენდენციები

ბოლო წლების განმავლობაში საქართველო ეტაპობრივად ერთვება ელექტრომობილების (EV) რეგიონულ ტრანსფორმაციაში. მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყანა ჯერ კიდევ ჩამორჩება წამყვან ევროპულ ბაზრებს, 2025 წელი მნიშვნელოვანი იყო როგორც ელექტრომობილების რაოდენობის ზრდის, ისე ინფრასტრუქტურისა და მომხმარებლის დამოკიდებულების ცვლილების თვალსაზრისით.

სტატიაში მიმოვიხილავთ საქართველოს EV ბაზრის განვითარებას ბოლო წლებში და შევაჯამებთ 2025 წლის მთავარ ტენდენციებს.

ტენდენციები 2020-2024 წლებში

1. ელექტრომობილების რაოდენობის სტაბილური ზრდა

საქართველოში ელექტრომობილების აქტიური შემოსვლა დაიწყო 2020 წლის შემდეგ, ძირითადად მეორადი ავტომობილების იმპორტის გზით.

• 2020 წელი - რეგისტრირებული იყო დაახლოებით 1,200 ელექტრომობილი

• 2022 წელი - რაოდენობა გაიზარდა დაახლოებით 4,000-მდე

• 2024 წლის ბოლოს - საქართველოში უკვე 9,000-ზე მეტი ელექტრომობილი მოძრაობდა

ბაზარზე დომინირებდა იაპონური და ამერიკული მეორადი მოდელები, განსაკუთრებით Nissan Leaf, Tesla Model 3 და Tesla Model Y.

2. საგადასახადო შეღავათები, როგორც მთავარი სტიმული

ელექტრომობილების პოპულარიზაციის ერთ-ერთ მთავარ ფაქტორად დარჩა საგადასახადო პოლიტიკა:

• ელექტრომობილები გათავისუფლებულია იმპორტის საბაჟო გადასახადისგან

• არ ვრცელდება აქციზი

• დაბალია წლიური საგზაო გადასახადი

ეს ფაქტორები ელექტრომობილს ფინანსურად უფრო კონკურენტულს ხდის შიდა წვის ძრავიან ავტომობილებთან შედარებით, განსაკუთრებით ქალაქური გამოყენებისთვის.

3. დამტენი ინფრასტრუქტურის ნელი, მაგრამ პროგრესული განვითარება

2020-2024 წლებში დამტენი ინფრასტრუქტურა ძირითადად კერძო ინიციატივებზე იყო დამოკიდებული.

• 2021 წელს ქვეყანაში ფუნქციონირებდა დაახლოებით 40-50 საჯარო დამტენი

• 2024 წლის ბოლოს ეს რიცხვი 200-ს გადააჭარბა

დამტენები კონცენტრირებული იყო თბილისში, ბათუმში და ცენტრალურ მაგისტრალებზე. სწრაფი DC დამტენების წილი ჯერ კიდევ შეზღუდულია, რაც გრძელმანძილოვან გადაადგილებას აფერხებს.

2025 წლის შეჯამება: გარდამტეხი წელი

1. რეგისტრირებული EV-ების ახალი რეკორდი

2025 წელს საქართველოში ელექტრომობილების რაოდენობამ დაახლოებით 12,000 ერთეულს მიაღწია, რაც წინა წელთან შედარებით დაახლოებით 30%-იან ზრდას ნიშნავს.

ზრდის მთავარი წყაროები იყო:

• მეორადი ელექტრომობილების იმპორტი აშშ-დან და იაპონიიდან

• კერძო პირების მზარდი ინტერესი საწვავის ხარჯების შემცირების გამო

• კორპორაციული ფლოტების ეტაპობრივი ელექტრიფიკაცია

2. ინფრასტრუქტურის გაფართოება

2025 წელს დაემატა დაახლოებით 80 ახალი საჯარო დამტენი, მათ შორის რამდენიმე სწრაფი DC სადგური რეგიონებში.

მნიშვნელოვანი ტენდენცია გახდა:

• საცხოვრებელი კორპუსების ეზოებში დამტენების მონტაჟი

• ბიზნესცენტრებსა და სავაჭრო მოლებში EV ინფრასტრუქტურის ინტეგრაცია

თუმცა, ინფრასტრუქტურა კვლავ ჩამორჩება ბაზრის ზრდის ტემპს.

3. მომხმარებლის დამოკიდებულების ცვლილება

თუ რამდენიმე წლის წინ ელექტრომობილი აღიქმებოდა როგორც „ექსპერიმენტული“ არჩევანი, 2025 წელს ის უკვე რეალურ ალტერნატივად იქცა ყოველდღიური გადაადგილებისთვის.

მთავარი მოტივატორები:

• საწვავის ფასების არასტაბილურობა

• ტექნიკური მომსახურების დაბალი ხარჯები

• ქალაქში გადაადგილების კომფორტი

გამოწვევები

მიუხედავად პროგრესისა, ბაზარს კვლავ აქვს სერიოზული ბარიერები:

• სწრაფი დამტენების დეფიციტი რეგიონებში

• მეორადი EV-ების ბატარეის მდგომარეობის კონტროლის ნაკლებობა

• ენერგოსისტემის დატვირთვის საკითხები გრძელვადიან პერსპექტივაში

მომავლის პერსპექტივები

2026-2027

• EV რაოდენობის ზრდა 15,000-18,000 ერთეულამდე

• მეტი სწრაფი დამტენი მთავარ სატრანზიტო მარშრუტებზე

• ტაქსებისა და კურიერული ფლოტების აქტიური ელექტრიფიკაცია

2030

• ელექტრომობილები შესაძლოა შეადგენდნენ მსუბუქი ავტომობილების პარკის 10-15%-ს

• საჭირო გახდება სახელმწიფო მასშტაბის ენერგო და სატრანსპორტო სტრატეგიის ინტეგრაცია

საქართველოში ელექტრომობილების ბაზარი ჯერ კიდევ საწყის განვითარებაშია, თუმცა 2025 წელი აშკარად გამოიკვეთა როგორც სტაბილური ზრდის წელი. მიუხედავად ინფრასტრუქტურული და სტრუქტურული გამოწვევებისა, EV-ები ქვეყანაში უკვე აღარ არის ნიშური ტრენდი - ისინი ეტაპობრივად იქცევიან ყოველდღიური მობილობის ნაწილად.