სომხეთის EV ბაზრის მიმოხილვა: ტენდენციები და 2025 წლის შეჯამება

ბოლო წლებში სომხეთი თანდათან ჩნდება კავკასიის ელექტრომობილების (EV) რუკაზე. მიუხედავად იმისა, რომ ბაზარი მასშტაბით ჯერ კიდევ მცირეა, 2020-2025 წლებში ქვეყანამ მნიშვნელოვანი პროგრესი აჩვენა ელექტრომობილების იმპორტში, საგადასახადო სტიმულებში და დამტენი ინფრასტრუქტურის განვითარებაში. 2025 წელი სომხეთისთვის შეიძლება ჩაითვალოს გარდამტეხ ეტაპად - EV-ების რაოდენობამ გადააჭარბა ნიშურ მომხმარებლებს და უფრო ფართო აუდიტორიაზე გავიდა.

სტატიაში მიმოვიხილავთ 2020–2024 წლების ძირითად ტენდენციებს და 2025 წლის შედეგებს.

ტენდენციები 2020-2024 წლებში

1. ელექტრომობილების იმპორტზე დაფუძნებული ზრდა

სომხეთის EV ბაზარი თითქმის სრულად იმპორტზეა დამოკიდებული. ადგილობრივი წარმოება არ არსებობს, ხოლო ელექტრომობილების ძირითადი წყაროებია:

• იაპონია (მარჯვენასაჭიანი მოდელების გადაკეთებით)

• ევროპა

• აშშ

2020 წელი:
ელექტრომობილების რაოდენობა ქვეყანაში არ აღემატებოდა რამდენიმე ასეულ ერთეულს. EV ითვლებოდა ძვირადღირებულ და ექსპერიმენტულ პროდუქტად.

2021-2022 წლები:
EV იმპორტი გაიზარდა საგადასახადო შეღავათების ფონზე - ელექტრომობილები გათავისუფლდა საბაჟო გადასახადისა და დღგ-სგან. ბაზარზე გაჩნდა Nissan Leaf, Chevrolet Bolt და Tesla Model 3.

2023 წელი:
EV-ების რაოდენობამ გადააჭარბა 5,000 ერთეულს. გაიზარდა მოთხოვნა მეორად ელექტრომობილებზე, განსაკუთრებით იაპონიიდან შემოტანილ მოდელებზე.

2024 წელი:
ელექტრომობილები თანდათან გახდა პრაქტიკული არჩევანი ურბანული მომხმარებლებისთვის, განსაკუთრებით ერევანში.

2. დამტენი ინფრასტრუქტურის ნელი, მაგრამ სტაბილური განვითარება

ინფრასტრუქტურა სომხეთში კვლავ ერთ-ერთ მთავარ გამოწვევად რჩება, თუმცა პროგრესი აშკარაა.

• 2020 წელი: 10–15 საჯარო დამტენი, ძირითადად ერევანში

• 2023 წელი: დაახლოებით 80–100 დამტენი წერტილი

• 2024 წელი: სწრაფი DC დამტენების გამოჩენა მთავარ მაგისტრალებზე და სავაჭრო ცენტრებთან

ინფრასტრუქტურის განვითარებაში აქტიურად მონაწილეობენ:

• კერძო ენერგეტიკული კომპანიები

• დეველოპერები

• საცალო ქსელები და სასტუმროები

3. სახელმწიფო პოლიტიკა და სტიმულები

სომხეთი ერთ-ერთ ყველაზე ლიბერალურ პოლიტიკას ატარებს რეგიონში EV იმპორტის კუთხით.

ძირითადი შეღავათები:

• საბაჟო გადასახადის გაუქმება

• დღგ-სგან გათავისუფლება ელექტრომობილებზე

• რეგისტრაციის გამარტივებული პროცედურა

ამ პოლიტიკამ მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა ბაზრის ზრდაში, განსაკუთრებით კერძო პირებისთვის.

2025 წლის სტატისტიკური შეჯამება

1. ბაზრის ზრდა

2025 წლის ბოლოსთვის:

• სომხეთში რეგისტრირებულია დაახლოებით 8,000-9,000 ელექტრომობილი

• EV-ები შეადგენენ ახალი და იმპორტირებული ავტომობილების დაახლოებით 6-7%-ს

ყველაზე პოპულარული მოდელები:

• Nissan Leaf

• Chevrolet Bolt

• Tesla Model 3 / Model Y

• Hyundai Kona Electric

2. ინფრასტრუქტურა 2025 წელს

• საჯარო დამტენების რაოდენობა: 150-მდე

• სწრაფი DC დამტენები: დაახლოებით 30-35

• დაფარულია ძირითადი ურბანული მარშრუტები და ერევანი–გიუმრი–ვანაძორის მიმართულება

მნიშვნელოვანი ტენდენციაა საცხოვრებელ კომპლექსებში კერძო დამტენების ზრდა.

3. მომხმარებლის პროფილის ცვლილება

თუ ადრე EV ძირითადად ენთუზიასტების არჩევანი იყო, 2025 წელს:

• გაიზარდა ყოველდღიური მომხმარებლების წილი

• მოთხოვნა გადავიდა პრაქტიკულ, საშუალო ფასის მოდელებზე

• ელექტრომობილი აღიქმება როგორც ეკონომიური და პროგნოზირებადი ტრანსპორტი

გამოწვევები

• რეგიონებში დამტენი ინფრასტრუქტურის სიმცირე

• მეორად EV-ებზე ბატარეის მდგომარეობის კონტროლის ნაკლებობა

• სწრაფი დამტენების არასაკმარისი რაოდენობა

მომავლის პერსპექტივები

2026–2027 წლები:

• EV რაოდენობა შესაძლოა გადააჭარბოს 12,000 ერთეულს

• გაიზრდება კომერციული ფლოტების ელექტრიფიკაცია (ტაქსი, კურიერები)

2030 წელი:

• EV-ების წილი ავტომობილების პარკში შესაძლოა მიაღწიოს 15-20%-ს, თუ ინფრასტრუქტურა პარალელურად განვითარდება

სომხეთის ელექტრომობილების ბაზარი ჯერ კიდევ განვითარების ეტაპზეა, თუმცა 2025 წელი ნათლად აჩვენებს, რომ EV-ები ქვეყანაში უკვე აღარ არის ექსპერიმენტი. ლიბერალური საგადასახადო პოლიტიკა, მზარდი იმპორტი და მომხმარებლის ცნობიერების ზრდა ქმნის საფუძველს, რომ სომხეთი კავკასიაში ერთ-ერთ ყველაზე დინამიკურ EV ბაზრად ჩამოყალიბდეს მომდევნო წლებში.